Коррупция — Миллат хавфсизлигига таҳдид:

Глобаллашув жараёни жадаллашган, давлатлар ўртасидаги рақобат кучайган бугунги даврда миллий хавфсизликни таъминлаш ҳар бир мамлакатнинг энг устувор вазифасидир. Миллий хавфсизликнинг мустаҳкам пойдевори — барқарор иқтисодиёт, адолатли бошқарув ва соғлом ижтимоий муҳитдир. Аммо бу омилларга энг катта хавф солувчи иллатлардан бири коррупциядир.

Коррупция нафақат иқтисодий ривожланишни секинлаштиради, балки давлат институтларига бўлган ишончни емиради, ижтимоий тенгсизликни кучайтиради, жамиятни ахлоқий инқирозга олиб боради. Ислом дини нуқтаи назаридан ҳам коррупция энг оғир гуноҳлардан бири бўлиб, порахўрлик жамият барқарорлигига жиддий зарар етказувчи жиноят сифатида қатъиян ман этилган.

Мазкур мақолада коррупция моҳияти, миллий хавфсизликка кўрсатадиган таъсири ва Ислом динининг коррупцияга муносабати бир бутун ҳолда ёритилади.

Коррупция тушунчаси ва моҳияти

Коррупция — мансаб ёки хизмат ваколатларини шахсий манфаат йўлида суиистеъмол қилиш, пора олиш-бериш, таниш-билишчилик, давлат ресурсларини ноқонуний эгаллаш каби кўринишларни ўз ичига олади. У кўпинча яширин тарзда содир бўлади ва жамиятнинг барча қатламларига аста-секин сингиб боради.

Исломда коррупция “ришва” — пора сифатида тилга олинади ва энг қаттиқ қораланган амаллардан биридир. Пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.) шундай деганлар:

“Пора берувчи ҳам, пора олувчи ҳам дўзахдадир.”

Қуръони каримда эса:
“Мол-мулкингизни ўзингиз орасида ноҳақ йўл билан еманг...”
(Бақара, 188-оят)

Бу оят коррупциянинг барча кўринишларига қатъий тақиқ қўяди.

Коррупция ва миллат хавфсизлиги ўртасидаги боғлиқлик

1. Сиёсий хавфсизликка таҳдид

Коррупция сиёсий институтлар фаолиятини заифлаштиради, адолат тамойилларини бузади, фуқароларнинг давлатга бўлган ишончини камайтиради. Исломда эса адолат жамиятнинг асосий таянчи сифатида қаралади:

“Албатта, Аллоҳ адолатни буюради...”
(Наҳл, 90-оят)

Адолат бўлмаган жойда:

сиёсий беқарорлик,
ишончсизлик,
фитна ва можаролар кучаяди.

Бу ҳолатлар миллий хавфсизлик учун катта хавф туғдиради.

2. Иқтисодий хавфсизликка зарар

Коррупция давлат иқтисодиётининг энг катта душманидир. У:

давлат бюджетининг талон-тарож қилиниши,
инвестиция жозибасининг камайиши,
иқтисодий ўсишнинг секинлашуви

каби оқибатларга олиб келади.

3. Ижтимоий хавфсизликка таҳдид

Коррупция кенг тарқалган жамиятда:

ижтимоий тенгсизлик кучаяди,
адолат туйғуси сўнади,
жиноятчилик ўсади,
фуқароларнинг норозилиги кучаяди.

Бундай муҳитда жамиятда ички қарама-қаршиликлар пайдо бўлиб, бу миллий барқарорликка жиддий хавф туғдиради.

Ислом эса жамиятда тенглик, поклик ва адолатни устувор қадрият сифатида қарайди. Бу қадриятларнинг бузилиши бутун жамиятни ахлоқий инқирозга олиб боради.

4. Ҳуқуқ-тартибот тизимининг емирилиши

Коррупция ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларининг самарадорлигини пасайтиради. Порахўрлик мавжуд бўлган тизимда:

жиноятлар яширилади,
қонунлар адолатсиз қўлланади,
пора “мезон”га айланади,
одамлар қонун устуворлигига ишонмай қўяди.

Бу эса давлатнинг энг муҳим таянч пойдеворини — қонун устуворлигини емиради.

Коррупциянинг узоқ муддатли хавфлари

Коррупция узоқ муддатда қуйидагиларга олиб келади:

стратегик соҳаларнинг рақобатбардошлиги пасаяди,
малакали кадрлар тизими издан чиқади,
ёш авлодда ҳалоллик қадрияти сусаяди,
халқаро майдонда давлат обрўси тушади.

Бу эса миллий хавфсизликнинг ички ва ташқи асосларини заифлаштиради.

Исломда коррупцияга қарши кураш тамойиллари

Ислом коррупцияни бартараф этиш учун қуйидаги мезонларни белгилайди:

1. Ҳалоллик ва масъулият

Мансаб — олтин лаган эмас, халқ олдидаги хизмат ва Аллоҳ олдидаги масъулиятдир.

2. Адолат устуворлиги

Ҳар қандай қарор адолатга асосланмоғи шарт.

3. Шаффофлик ва очиқлик

Пайғамбаримиз (с.а.в.) бошқарувда ошкораликка катта эътибор берганлар.

4. Қатъий жазо

Ислом ҳуқуқида пора олиш-бериш жамиятнинг илдизига болта урувчи жиноят сифатида кўрилади.

Хулоса

Ислом дини эса ҳалоллик, адолат, поклик ва масъулиятни жамият тинчлиги ва барқарорлигининг асосий пойдевори сифатида белгилайди. Шу боис коррупциянинг ҳар қандай кўриниши Исломда қатъиян ман этилган.

Коррупцияга қарши кураш — ҳар бир фуқаро, давлат органи ва жамоанинг умумий бурчидир. Ҳалоллик устувор бўлган жамиятда адолат қарор топади, тараққиёт жадаллашади ва миллат хавфсизлиги янада мустаҳкамланади.

СУХРОБ домла Қадамов
Имом Фахриддин ар-Розий ислом билим юрти мудир ўринбосари